1532 watapi Wayrap apamusqankuna kay Perú Mama llaqtanchikman chayamuptinkus mana chulluq rit'iqa 20,000 Km2mi kaq kasqa, kunanñataqmi 2016 watapiqa manañam 4,000 Km2manpas chayanchikñachu. ¿Imaraykutaq chayri? Inkakunapas, ñuqanchik kaypi paqariqkunaqa PACHA MAMA nispa ari allpata munakurqanchikpas, sutiyarqanchikpas; kunanqa recurso tierra nispa qhawarparipunku. Ñuqanchikqa munakurqanchikpuni ari Pacha Mamataqa; chayraykum Pacha Mamataqa ima ruray qallarinapaqpas, paytapuniraq waqyarikuna karqan; Pacha Mamataqa much'aykuna karqan, chayqa munakuymi; qampas ¿manachu munasqa wawaykitapas, puñuq masiykitapas much'aykunki? Pacha Mama nispaqa sutiyayku, imaraykuchus paypuni ari uywawanchik, mikhuchiwanchik, ununta upyachiwanchik, sach'ankunawanpas, qurankunawanpas hampiwanchik; kaqtaq uywakunatapas mirachikkantaq ñuqanchik mikhunanchikpaq; chayrayku ari Pacha Mamanchik, Paypipuni kawsanchik, pay patapi miranchik, paypi chinkapullasunchiktaq; chayrayku ari Pacha Mamanchiktaqa mana waqllichispa munayta qhawakunanchik. Pacha Mamanchikwanqa uywaNAKUnanchik, munanakunanchik; manataqmi q'upakunawanpas qhillichanachu; icha ¿qam huk munakusqayki runata qupawanchu waqllichinki? Mana, ¿riki? Chayta ari qhawarikunanchik. Wayrap apamusqan runakunaqa Tumpismanta Rimaq llaqtakama 27 mayukunatas wamp'upi chimpamusqaku; kunanñataqmi 18llaña mayukunaqa kapun, wakin mayuqa ch'akirqapusqa; chaytam Cobo qillqaq runa 1600 watakunapiraq qillqaq kasqa. Kay llaqtakunapi kawsaq runaqa munakurqanchikpuni ari Pacha Mamanchiktaqa, chayraykutaqmi paray killakunapipas unutaqa (yakutaqa) mana usuchinachu karqan, aswanpas ch'akiriy killakunapaq hark'aspa quchachana karqan, unu pusaykunapas karqanpuni, qhatakunatapas, pampakunatapas, qarpanakuni karqan; chayraykutaq unuqa qhiparqanpuni, ruphaywan wapsispataq hanaqman wicharqan, chaymantataq chiri killakunapi rit'iman tukuspa uraykamurqan. Ñawpa runakunaqa unutaqa manam usuchirqankuchu, chayraykum Lampa llaqtap pampankunapi Quchakunata runa rurarqan, chaykunaqa rikukunraqmi; qhatakunapiqa Pata patata ruraspa chaypi mikhuykunata tarpurqanku, kaqtaq quchakunap tukukuyninpitaq Waru waruta ruraspa chakrata rurarqanku. Chay chakrakunapiqa manataqmi kunanhinachu asukarllata, arusllata, utkhullata, purutullata tarpurqanku; aswanpas sapanka chakrapipas niraq niraq mikhunakunata tarpuna karqan; chay pachapiqa manataqmi Seguro agrariopas karqanchu. Runaqa llamk'aysapapunim karqan; ichaqa allintam kamachinakurqankupas, ayninakuypim llamk'arqankupas. Pampakunanqa uywa michinam karqan, chakrakunaqa urqu qhatakunallapim karqan, ¿manachu pata patakunata rikuchkanchikraq? Kunan qhipa wiñay kamayuqkunañataq ingeniero kaspapas chay pata patakuna kawsachiytaqa mana atinkuchu, ¿imatach ari yachakunkupas? Pacha Mamawan allinta uywanakuspaqa chanintam mikhunataqa huqarirqanku; chay huqarisqankutataqmi Qullqakunapi waqaycharqankupas, taqirqankupas; manahina kaptinri, ¿imaraykutaq achka llaqtakuna Colca nisqa sutiyuq? Achka mikhunata urichispa ari Machu Pikchutapas, Saqsay Wamantapas, Ullantay Tamputapas, Suriti Pata patakunatapas machunchikkunaqa hatarichirqanku; icha, ¿huk extraterrestrechu computadorankunawan chaykunataqa rurarqan? ¿Ima ninkitaq qamri? Chayqa, lastiku wayaqakunatapas, huk "sumaq" q'apaymiyuq unukunatapas ama ari apaykachananchikñachu; manahina kaptinqa kay Pacha Mamanchik aswanmi q'uñirinqa; unutaq qurimantapas, qullqimantapas mana taripay atiy kanqa. Chayqa uyarikuq kana, runaqa lluq'ita, pañata, qhipata, ñawpaqta qhawarikuspam kawsananchik; amataq ari ñuqanchik kikinchikqa wañuyninchikta maskasunchikchu. Icha, ¿qam ima ninkitaqchus?
1532 watapi Wayrap
1532 watapi Wayrap apamusqankuna kay Perú Mama llaqtanchikman chayamuptinkus mana chulluq rit'iqa 20,000 Km2mi kaq kasqa, kunanñataqmi 2016 watapiqa manañam 4,000 Km2manpas chayanchikñachu. ¿Imaraykutaq chayri? Inkakunapas, ñuqanchik kaypi paqariqkunaqa PACHA MAMA nispa ari allpata munakurqanchikpas, sutiyarqanchikpas; kunanqa recurso tierra nispa qhawarparipunku. Ñuqanchikqa munakurqanchikpuni ari Pacha Mamataqa; chayraykum Pacha Mamataqa ima ruray qallarinapaqpas, paytapuniraq waqyarikuna karqan; Pacha Mamataqa much'aykuna karqan, chayqa munakuymi; qampas ¿manachu munasqa wawaykitapas, puñuq masiykitapas much'aykunki? Pacha Mama nispaqa sutiyayku, imaraykuchus paypuni ari uywawanchik, mikhuchiwanchik, ununta upyachiwanchik, sach'ankunawanpas, qurankunawanpas hampiwanchik; kaqtaq uywakunatapas mirachikkantaq ñuqanchik mikhunanchikpaq; chayrayku ari Pacha Mamanchik, Paypipuni kawsanchik, pay patapi miranchik, paypi chinkapullasunchiktaq; chayrayku ari Pacha Mamanchiktaqa mana waqllichispa munayta qhawakunanchik. Pacha Mamanchikwanqa uywaNAKUnanchik, munanakunanchik; manataqmi q'upakunawanpas qhillichanachu; icha ¿qam huk munakusqayki runata qupawanchu waqllichinki? Mana, ¿riki? Chayta ari qhawarikunanchik.
Wayrap apamusqan runakunaqa Tumpismanta Rimaq llaqtakama 27 mayukunatas wamp'upi chimpamusqaku; kunanñataqmi 18llaña mayukunaqa kapun, wakin mayuqa ch'akirqapusqa; chaytam Cobo qillqaq runa 1600 watakunapiraq qillqaq kasqa.
Kay llaqtakunapi kawsaq runaqa munakurqanchikpuni ari Pacha Mamanchiktaqa, chayraykutaqmi paray killakunapipas unutaqa (yakutaqa) mana usuchinachu karqan, aswanpas ch'akiriy killakunapaq hark'aspa quchachana karqan, unu pusaykunapas karqanpuni, qhatakunatapas, pampakunatapas, qarpanakuni karqan; chayraykutaq unuqa qhiparqanpuni, ruphaywan wapsispataq hanaqman wicharqan, chaymantataq chiri killakunapi rit'iman tukuspa uraykamurqan. Ñawpa runakunaqa unutaqa manam usuchirqankuchu, chayraykum Lampa llaqtap pampankunapi Quchakunata runa rurarqan, chaykunaqa rikukunraqmi; qhatakunapiqa Pata patata ruraspa chaypi mikhuykunata tarpurqanku, kaqtaq quchakunap tukukuyninpitaq Waru waruta ruraspa chakrata rurarqanku. Chay chakrakunapiqa manataqmi kunanhinachu asukarllata, arusllata, utkhullata, purutullata tarpurqanku; aswanpas sapanka chakrapipas niraq niraq mikhunakunata tarpuna karqan; chay pachapiqa manataqmi Seguro agrariopas karqanchu. Runaqa llamk'aysapapunim karqan; ichaqa allintam kamachinakurqankupas, ayninakuypim llamk'arqankupas. Pampakunanqa uywa michinam karqan, chakrakunaqa urqu qhatakunallapim karqan, ¿manachu pata patakunata rikuchkanchikraq? Kunan qhipa wiñay kamayuqkunañataq ingeniero kaspapas chay pata patakuna kawsachiytaqa mana atinkuchu, ¿imatach ari yachakunkupas? Pacha Mamawan allinta uywanakuspaqa chanintam mikhunataqa huqarirqanku; chay huqarisqankutataqmi Qullqakunapi waqaycharqankupas, taqirqankupas; manahina kaptinri, ¿imaraykutaq achka llaqtakuna Colca nisqa sutiyuq? Achka mikhunata urichispa ari Machu Pikchutapas, Saqsay Wamantapas, Ullantay Tamputapas, Suriti Pata patakunatapas machunchikkunaqa hatarichirqanku; icha, ¿huk extraterrestrechu computadorankunawan chaykunataqa rurarqan? ¿Ima ninkitaq qamri? Chayqa, lastiku wayaqakunatapas, huk "sumaq" q'apaymiyuq unukunatapas ama ari apaykachananchikñachu; manahina kaptinqa kay Pacha Mamanchik aswanmi q'uñirinqa; unutaq qurimantapas, qullqimantapas mana taripay atiy kanqa. Chayqa uyarikuq kana, runaqa lluq'ita, pañata, qhipata, ñawpaqta qhawarikuspam kawsananchik; amataq ari ñuqanchik kikinchikqa wañuyninchikta maskasunchikchu. Icha, ¿qam ima ninkitaqchus?