“Ayllu runakuna derechunkumanta allin waqaychasqan kananku”

Servindi, 5 de abril, 2019.- “Ayllu runakunaqa derechunkumanta kawsayninkumanta allin waqaychasqan kananku”, huk musuq Defensoría del Pueblo riqsichiypi, mineriarayku sasachakuymanta Las Bambas llaqtapi.

Kay qayakuyqa comunidad campesina Fuerabamba, Gobierno peruano hinallataq empresa MMG  Las Bambas huñunakuymanta,  paqarin 6 punchaw abril killapi kasqanmanta.

Hinallaq tukuy riqsichiyta likaykuy:

Minapa kasqanpi ayllukunawan allin rimanakuy kananpaq allinta llankanankupaq waqarikun

Kay sábado suqta punchay abril killatan Fuerabamba comunidad ayllukuna, gobierno Nacional, chaynallataq MMG empresa Las Bambas, kutimanta huñunakunqaku chaytan llapanqaku Conferencia Episcopal Defensoría del Pueblopas, chaymi minapa kasqanpi sasachakuykunata qawaspa, kaynata niyku:

1. Chiqaqtapunin munayku sasachakuykuna allichanapaq rimanakuymi allin nispa. Chayraykun, Yavi Yavi nisqapi sasachakuy allichanapaqa rimanakuyllan allin kanqa, manan huchanakuychu. Amaña suyaspa, llaqta huñunakuqkunata, Estadopaq llankaqkunata empresatapas waqarikuyku, rimanakunankupaqpuni. Chayraykun, mañayku huchanakuyta, piñanakuyta, maqanakuyta amachanapaq kaykunaqa aswanmi pantachiwanchis sasachakuy allichata atinchismanchu.

2. Ayllu runakunaqa derechunkumanta kawsayninkumanta allin waqaychasqan kananku. Mañananchismi colegio de abogados de Lima, Cusco utaq Apurímac chaynallataq kay llaqtakunapi universidadkuna allin yachaqkunawan llaqtakuna yanapanankupaq waqaychachinakupaq. Fuerabamba ayllupa abogadonkuna wisqachisqan kashanku, juezpa kamachisqan, hina kamachikuymi chayqa. Llipin Perumanta runakunaqa juezpa nisqantaqa ruwananchispunin.

 3. Gobierno Nacionalqa kaykunata qawarikunanmi:

• Usqayllamanmi yanaparinan kay minapa haypasqan allpayuqkuna pagapusqa kananpaq, kay ruwayqa Ministerio de Transportes y Comunicacionespa makinpin kashan. Allpanku kasqanrayku, usqayman pagapunan, haykaqpi utaq ima punchaypi chay pago ruranatan allpayuqkunaman willananku.
• Provincia de Cotabambas hinallataq distrito de Progresopaq Plan de Desarrollopi churasqa ruwanapaqmi allichakuy kanan. Chaytan regionpi, provinciapi, distritupi umalliqkunan yanapanaku munayta llankaspanku.
• Allin yachaqkunata huñuspan llankachina kay ayllukunapi Estadopa emprespapas rimasqanmanhina, chayraykun haykaq rimanakusqankuhina rurasqa kanqa.

4. Ministerio de Energía y Minas chuyata willanan imaynan chay compromisukuna kunan llankasqankuta “Compendio de Acuerdos” nisqamanta chaymi empresa Xstrata Las Bambas (kunanqa MMG Las Bambas) Fuerabamba aylluwan qillqaranku 2011 watapi. Empresam chayta yanapanan, chiqaqta willakuspa. Chay ruwasqanku willakuykunataqa Ministerio de Energía y Minas allinta riqsichinan.

 5. MMG Las Bambas paykunaqa, kunanmantaqa allintan llankananku kay llaqtakunapi ama sasachakuy kananpaq. Yuyaynankun imaynataq llumpayllaña carrokuna purishan kay minakunapa kasqanpi, kaykunatan qawarinanku rimanakuy kaqtin. Kayqa manan qilqasqachu karan chay contrato permuta 2011 Xstrata Las Bambas (kuna MMG Las Bambas) Fuerabamba aylluwan.

Kay comunidadkuna qichwa rimaq ayllukunan, chayraykun paykunapa siminpi hinallataq castellano simipi rimanakuy kanan, chaypaqmi allichakusqa kanan, chaymi qichwa simipi tikraspa yanapaq kanan. Chaynallata, sapa rimanakuy tukusqan qichwa simiman tikraspa llaqta runaman allinta willachina.

Defensoría del Pueblo rimanakuy kananpaqmi yanapan, Estadopa llamkayninta qawaspan, llaqta ayllukunata waqaychaspan allin rimanakuy aparikunapaq yanapan.

Qhawaykuy: http://www.defensoria.gob.pe/defensoria-del-pueblo-minapa-kasqanpi-ayllukunawan-allin-rimanakuy-kananpaq-allinta-llankanankupaq-waqarikun/